रिच डॅड, पुअर डॅड

मी, माझा लहान भाऊ आणि सर्वात धाकटी बहीण तिघेही एकाच शाळेत शिकायला होतो. एका वर्षी शालेय स्पर्धांत मी वक्तृत्व आणि कविता पाठांतर अशा दोन स्पर्धेत प्रथम क्रमांक तर लहान बहिणीने धावण्याच्या शर्यतीत क्रमांक मिळवला होता. वार्षिक पारितोषिक वितरण समारंभात आम्हा दोघांना स्टेजवर बोलावून प्रशस्तीपत्र आणि छोटंसं बक्षीस प्रमुख पाहुण्यांच्या हस्ते देण्यात आले आणि फोटोही काढला गेला. आम्हा दोघांना बक्षीस मिळाले, फोटो काढला गेला हे पाहून माझ्या भावाला असूया निर्माण झाली. माणूस वयाने लहान असला तरी त्याला असूया कळतेच. त्याने तिथेच रडून धुमाकूळ घातला. त्याला शांत करण्यासाठी वडिलांनी मग माझ्या हातातले प्रशस्तीपत्र आणि बक्षीस घेऊन त्याला सोबत नेवून स्टेजवर त्या प्रमुख पाहुण्यांच्या हस्ते देऊ केले आणि त्याचाही एक फोटो काढला. एक रडू त्या दिवशी शांत झालं होतं, पण एक चुकीचा पायंडा भावाच्या आयुष्यात त्या दिवशी पडला होता ज्याचे दुष्परिणाम आजही चालू आहेत अजून तीव्र स्वरूपात.

माझ्या कंपनीत एक व्यवस्थापनात ग्रॅज्युएशन करणारा मुलगा एक आठवड्याच्या छोट्याशा इंडस्ट्रीयल इंटर्नशिप साठी रुजू झाला. त्याचे वडील नामांकित कंपनीचे CEO राहिले आहेत आणि माझ्या कंपनीच्या बोर्डाशी खूप चांगले संबंध ठेवून आहेत. मुलाने कंपनीत पाऊल ठेवायच्या आधीच त्याच्या वडिलांच आणि माझं बोलणं झालं. त्यांनी मला स्पष्ट शब्दांत सांगितलं "त्याला कसलीही सवलत, सुविधा देऊ नकोस. कंपनीच्या बसने ये-जा करू दे". त्यांचे विचार ऐकून खरंच छान वाटलं. मुलाच्या इंटर्नशिपच्या शेवटच्या दिवशी त्यांचा परत मला फोन आला व ते म्हणाले,"विनय, मी तुझ्या account ला काही रक्कम जमा करतो. मला माहित आहे एक आठवड्यासाठी कुठला stipend मिळत नाही, पण तरीही माझ्या मुलाला थोडं प्रोत्साहन वाटावे म्हणून ती रक्कम तू कंपनीच्या तर्फे त्याला दिलीय असे सांग."

झर्रकन माझ्या डोळ्यांपुढून माझे बालपण आणि त्यातला भावाने केलेला पारितोषिक वितरणाचा प्रसंग चमकून गेला. मी म्हणालो," सर, त्यापेक्षा मी तुमच्या मुलाला एका आठवड्याच्या इंटर्नशिपला काहीही पैसे देता येत नाहीत हे सांगितले तर? आणि हे सुद्धा की ही इंटर्नशिप तुला सहजपणे मिळालीय कारण तुझे वडील या कंपनीच्या बोर्डाला ओळखतात, अन्यथा कुणीही इतक्या सहज तुला कंपनीत शिरकाव करू देणार नाही." माझे बोलणे ऐकून ते थोडेसे अस्वस्थ झाले, तेव्हा मी त्यांना माझ्या लहानपणीचा पारितोषिक वितरणाचा अनुभव सविस्तर सांगितला आणि त्याचे आजचे फलित पण. त्यांना ते उदाहरण मनापासून पटले आणि ते म्हणाले,"अगदी बरोबर आहे तुझं. माझ्या मुलाला असं मार्गदर्शन करशील?" मी त्यांच्या विनंतीला होकार देत म्हणालो,"सदैव उपलब्ध आहे. एका कॉलच्या अंतरावर आहे मी."

एका धोरणी rich dad ला मी भावनिक poor dad होण्यापासून माझ्या परीने तरी वाचवलं होतं.

 - डॉ. विनय काटे

फेसबुक पोस्ट ( २८ नोव्हेंबर २०१६, ०९.३२ )