कबीर

लग्नाला 6 महिने झाले की सगळ्यांकडून विचारला जाणारा "गुड न्यूज कधी देताय?" या प्रश्नाला मी सरळ "काही वर्षे थांबा" असे उत्तर द्यायचो. 2-3 वर्षानंतर आई-वडील मागे लागले की "मूल होऊ द्या, हवं तर आम्ही सांभाळतो!", त्यांनाही सरळ सांगायचो की "जोवर माझं MBA आणि बायकोचं शिक्षण होत नाही तोवर काही नाही". जेव्हा MBA झालं, स्वतःचा फ्लॅट घेतला, त्यानंतर मग ठरवले आता हरकत नाही. डॉक्टर लोकांना बायकोची प्रेग्नन्सी लगेच कळते, अगदी दुसऱ्याच महिन्यात! म्हणजे त्यासाठी "आपल्या घरी किनई एक पाहुणा येणार आहे!" किंवा "मला चिंचा, कैऱ्या खाव्याश्या वाटतायत" वगैरे लाडिक प्रस्तावना बायकोला द्यायची गरज नाही. गोड बातमी मिळणार हे 26 जानेवारी 2014 ला कळले होते आणि त्यानंतर होता 8 महिन्याचा 'लंबाssss इंतजार'!

दुसऱ्याच महिन्यात एक सोनोग्राफी केली आणि बाळाला black and white फिल्म मध्ये पाहिले... आकार होता 7 मिलीमीटर आणि सोबत दिसले एक छोटेसे धडधड करणारे हृदय! गोरेपणा म्हणजे सौंदर्य हे मान्य नसल्याने, घरात एकही cute baby वाले पोस्टर कुठेही लावण्यात आले नाही. काही लोकांनी गर्भसंस्कार ची पुस्तके, CD वाचायचा/ऐकायचा सल्ला दिला मूल संस्कारी व्हावं म्हणून; पण माझा त्यावरही विश्वास नाही. मुळात सगळ्या धर्मांना आणि तथाकथित संस्कारांना फाट्यावर मारणारा मी आणि तशीच स्वाती असल्याने गर्भसंस्काराची अडगळ, कुठल्या प्रार्थना/स्तोत्रे आलीच नाहीत घरात. बायको निवांत बसून Dexter ही series पाहायची (कार्टून नाही, serial killer वाली) आणि enjoy करायची. तिला जे हवं ते खायची, जेव्हा पाहिजे तेव्हा!

वेळेवर तपासण्या होत होत्या, लसी-औषधे दिली गेली. आपलं बाळ आपल्या खर्चाने, आपल्या घरी जन्माला घालायचं हा माझा निर्णय होता, त्यामुळे बायकोला माहेरी पाठवून जबाबदारी झटकने हा प्रकार केला नाही. आई-बाप आणि सासू-सासरे यांना त्रास न देता हैद्राबाद मध्येच डिलिव्हरी होणार हे ठरलं होतं. तरीही सासू-मेहुणी लोकांनी शेवटचे 4-5 महिने स्वतः हैद्राबाद मध्ये राहून स्वातीला खूप सांभाळलं. 9 महिने पूर्ण झाले, पण बाळाचा काही जगात यायचा मूड दिसेना, कळा यायचं काही चिन्ह दिसेना. मग शेवटी सिझेरियन करायचं डॉक्टरांनी ठरवलं आणि स्वातीला admit केलं. सकाळी 7.30 ला सिझेरियन साठी स्वातीला टेबल वर घेतलं, इच्छा असूनही मला ऑपरेशन थिएटर मध्ये घेतलं नाही डॉक्टरनी, याबाबतीत पाश्चिमात्य देश भारी असतात. OT बाहेर मी, अजून एक डॉक्टर मित्र आणि IIM मधले 2 मित्र सपत्नीक उपस्थित.

बरोबर 8 वाजता बाळाच्या रडण्याचा आवाज ऐकू आला. पाच मिनिटानंतर मला आत बोलावण्यात आले. रक्ताने माखलेलं लहानसं बाळ ट्रे मध्ये ठेवलं होतं. त्याला पाहून नकळत डोळ्यांमधून अश्रूंच्या धारा वाहू लागल्या. 8 महिने ज्याला स्कॅन मधून पाहिले होते ते बाळ प्रत्यक्षात समोर होते. एका बाजूला बायको अजून ऑपरेशन टेबल वर बेशुद्ध होती. आणि दोघांच्या मध्ये उभा राहून मी काळजी, आनंद अशा संमिश्र भावनांना डोळ्यातल्या अश्रुंद्वारे वाट करून देत होतो. बाप होणं काय असते ते सुख, ती जबाबदारीची जाणीव पहिल्यांदा अनुभवत होतो. आयुष्यातला एक महत्वाचा टप्पा आता सुरु झाला होता. स्वातीला गरोदरपणात मुलगा व्हावा असे वाटे आणि मला मुलगी हवी होती, त्यामुळे मुलाचे नाव मी ठेवणार आणि मुलीचे ती असे ठरले होते. मुलाच्या जन्माने निसर्गाने स्वातीची इच्छा पूर्ण केली होती आणि त्याला नाव द्यायचा चॉइस माझा होता.

मुलाच्या जन्मानंतर तासाभरातच नर्सने मला बाळाच्या जन्माच्या नोंदणीसाठीचे फॉर्म आणून दिले. मी आणि मित्र सोडून हॉस्पिटल मध्ये एकही कुटुंबीय नव्हते कुणी, त्यांना मीच घरी थांबायला सांगितले होते. खूप विचार करून मुलासाठी मी एक नाव ठरवलेलं होतं, जे स्वातीला पण पसंत होत. नुकत्याच जन्मलेल्या बाळाला अजून एकाही नातेवाईकाने पाहिले नव्हते. कुठलाही नातेवाईक शेजारी नसल्यामुळे कोणताही विधी, चर्चा न करता बाळाच्या जन्मनोंदणीचा फॉर्म मी एकट्याने भरून टाकला.

मुलाचे नाव: कबीर
धर्म/जात: ---- not applicable ----

एका नवजात बाळाला मी फक्त माणूस म्हणून जगायची संधी दिली होती. त्याला जात, धर्म, रूढी-परंपरा यातून मुक्त केलं होतं. ज्या साखळ्यामधून बाहेर पडून मोकळा श्वास घ्यायला मला आयुष्याची 25 वर्ष लागली, त्या साखळ्यांमध्ये नुकत्याच जगात आलेल्या एका माणसाला बांधायची संधी मीही घेतली नाही आणि कुणाला घेऊसुद्धा दिली नाही. गेल्या दोन वर्षात स्वाती आणि मी कबीरला फक्त माणूस म्हणून वाढवतोय. माझ्या लहानपणापासूनचं माझं एक आवडत गाण आम्ही प्रत्यक्षात आणायचा प्रयत्न करतोय -

"तू हिंदू बनेगा, न मुसलमान बनेगा,
ईन्सान की औलाद है, ईन्सान बनेगा!"

आज कबीरचा दुसरा वाढदिवस आहे. एवढीच ईच्छा करतो की तो त्याच्या नावाला शोभेल असं काहीसे करून दाखवेल त्याच्या आयुष्यात. बाप म्हणून फक्त एवढीच अपेक्षा!!

- डॉ. विनय काटे

- फेसबुक पोस्ट ( २६ सप्टेंबर २०१६, १६.०० )